جعبه دارو چیست و انواع بسته بندی دارو کدام است؟

جعبه‌های دارویی و انواع بسته‌بندی دارو به همراه طراحی و چاپ آن‌ها، تنها بخشی از خدمات در این حوزه می‌باشد و از آنجا که تهیه و تولید جعبه دارویی با سلامت افراد جامعه در ارتباط است، فرآیند تولید آن‌ها نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

بسته بندی های دارویی دارای طیف گسترده ای  است و هر کدام با توجه به محصول درونی دارای اشکال و انواع گوناگون هستند. بسته بندی و جعبه دارویی و همچنین سایر عواملی که در صنعت دارو و درمان قرار می گیرند کار بسیار حساسی است که می بایست در نهایت دقت و بهداشت صورت گیرد. در این مقاله می خواهیم درباره اصول  بسته بندی دارو برایتان توضیحاتی را بیان کنیم تا بدانید این گونه بسته بندی ها دارای چه ویژگی هایی هستند.

آماری در سال 2013 منتشر شد که بیان می کند سهم بسته بندی دارو در جهان چیزی حدود 62.3 میلیارد دلار بوده است. این آمار نشان می دهد که بسته بندی دارو و تجهیزات پزشکی کار پر سود و پر رونقی است که هر سال درحدود 6.3 درصد رشد دارد.
بسیاری از افراد در کسب و کارهای مربوط به سازمان دارو با توجه به سود دهی کار بسته بندی های دارویی به سودای پول، وارد این حوزه می شوند اما بهتر است قبل از ورود به این صنعت بدانید که اصول و استانداردهای بسته بندی دارو در سراسر جهان به چه شکل انجام می گیرد.

روش های بسته بندی دارو

بسته بندی با اهدافی همچون نگهداری محصول و محافظت از آن و اهداف تبلیغاتی، طراحی و تولید می شود. یکی از روش‌های بسته بندی محصولات، استفاده از متریال مقوا در تولید جعبه‌ها است. جعبه‌های مقوایی عنصر اصلی در صنعت بسته‌‌‌بندی مخصوصا در صنعت غذایی و داروسازی بوده است.

پیشرفت‌ تکنولوژی باعث ایجاد تکنیک‌هایی نوین در صنعت بسته‌بندی شده است. کیفیت و سلامت چاپ جعبه ‌های دارویی، برای عرضه دارو و برای استفاده عموم مردم، بسیار مهم می‌باشد. با چاپ جعبه‌های دارویی، می‌توان محصول را به صورت بهداشتی ارائه داد و در برابر صدمات احتمالی حفاظت نمود.

در واقع برای فروش محصولاتی مانند دارو، نیاز به چاپ و بسته بندی دارو می باشد تا بتوان با ارائه یک بسته بندی زیبا محصول خود را به فروش رساند. این نوع بسته بندی‌ها، ایمن و ارزان هستند و می‌توانند مقدار زیادی از دارو را در خود جای دهند و اینکه این جعبه ها قابل بازیافت هستند و به کاهش هزینه‌ها کمک می‌کنند.

بسته بندی‌های دارویی (Pharmaceutical packaging)

بسته بندی های دارویی شامل کلیه فرآیندهای عملیات تولید از طریق کانال‌های توزیع دارو به مصرف کننده نهایی می شود.
در کشورهای تولید کننده دارو، بسته بندی به عواملی همچون اطمینان از ایمنی بیمار، اطمینان از اثر بخشی دارو، کنترل تخریب دارو توسط اکسیژن، رطوبت و گرما و … بستگی دارد. بسته بندی بخش جدایی ناپذیر از محصولات دارویی است. در چاپ جعبه دارو باید از مقواهای مخصوص به نام ایندر برد استفاده کرد. چرا که این مقوا دارای گواهینامه بین‌المللی بهداشتی می‌باشد و در بازار با نام مقوای بهداشتی شناخته می‌شود. این مقوا در گرماژهای مختلف وجود دارد. بعد از چاپ جعبه دارو بر روی شیت‌های مقوایی، جعبه ها تیغ زنی شده و با توجه به نوع قالب و خط تیغ، چسب آن زده می‌شود و سپس راهی کارخانه دارو سازی می‌گردد.
در برخی موارد از مقوای پشت طوسی نیز برای چاپ بسته بندی های دارویی استفاده می شود زیرا محصول تماس مستقیم با جعبه نداشته و از نظر بهداشتی مشکلی نخواهد داشت. بسیاری از شرکت‎ها جعبه‌های لمینتی باکیفیت برای نگهداری دارو تولید می‌کنند که از لایه‌های کاغذ، آلومینیوم و لایه‌های نازک پلی اتیلن ساخته شده‌اند و باعث بالا رفتن مقاومت جعبه در برابر آب، نور و هوا می‌شوند.

موارد بسته بندی

هنگامی که پای بسته بندی محصولات دارویی در میان باشد، مهمترین و اصلی ترین نکته اجتناب از هر گونه آلودگی هنگام بسته بندی است که باید در نظر گرفته شود. بسته بندی هایی مورد قبول است که عاری از هرگونه میکروب و آلودگی باشد. تولید‌کنندگان بسته‌ بندی‌های دارویی همواره باید اصلی‌ ترین عملکردهای دارویی را در نظر بگیرند.

جعبه مقوایی

جعبه‌های دارویی در برابر تراوش مواد مقاوم هستند و به هیچ وجه اجازه نمی‌دهند دارو در بسته‌ بندی نفوذ کند. شرکت‌های بسته بندی دارویی حفاظت کامل از محصولات دارویی بعد از بسته‌ بندی را هم تضمین می‌کنند و از کیفیت محصولات دارویی محافظت می‌کنند.
جعبه‌های مقوایی دارو حاوی اطلاعات مفیدی درباره داروی موجود در بسته‌ بندی به مشتری ارائه می‌دهند. اطلاعاتی مانند نام دارو، مقدار تجویز شده، تاریخ انقضا و تعداد داروی موجود در بسته که معمولاً روی جعبه چاپ می‌شوند. اطلاعات چاپی روی جعبه‌های مقوایی باعث سهولت در شناسایی و تشخیص داروهای داخل جعبه می‌شوند.

به طور یقین، طراحی و تولید برچسب و بسته‌بندی در صنعت داروسازی روز به روز توجه بیشتری را به سمت خود جلب می کند. شرکت‌ های بسته بندی دارویی می‌توانند تصویر و ذهنیت بهتری نسبت به برندها ایجاد کنند، روش مصرف داروها را تسهیل کنند و همچنین خطا در مقدار مصرف تجویز شده دارو را به حداقل برسانند

موارد مهمی که باید در چاپ و تولید جعبه دارو رعایت کرد شامل موارد زیر می باشد:

• طراحی جعبه بر اساس استانداردهای ملی و بین المللی
• کاربرد درست رنگهای خاص برای اعلام هشدار خطر
• استفاده از فونت بریل برای افراد نابین و کم بینا
• امکن چاپ اطلاعات مغببر روی جعبه در حین بور از دستگاه بسته بندی
• استفاده از پلمپ جعبه و مواردی که اصالت کالا را تایید می کند مثل برچسب اصالت کالا، برچسب های حرارتی و …

چاپ و بسته بندی صحیح دارو

بسیاری از شرکت های دارویی که کار چاپ و تولید بسته بندی برایشان را به یک کارتن یا جعبه سازی می سپارند از چند نظر آن را بررسی می کنند. اول آنکه آیا این شرکت از ماشین آلات مجهز برخوردار است؟! دوم، سطح امنیت آنجا را می سنجند.

کار چاپ جعبه های دارویی بسیار کار حساسی است. زنجیره تولید جعبه و کارتن دارویی می بایست امن و ایمن باشد زیرا سودجویان و برخی جاعلان همیشه در صحنه وجود دارند تا با واسطه گری بسته بندی ها را بدزدند و با بسته بندی های اصلی، داروهای تقلبی و قاچاق وارد بازار کنند.

این موضوع در تمامی جوامع وجود دارد و متاسفانه در بازار ایران نیز شاهد این سودجویی ها هستیم. مشکل قاچاق دارو و ورود داروهای تقلبی آن قدر زیاد شده است که افراد دارای مشکلات متعدد از نظر سلامت جسمی و روانی نمی دانند کدامیک را خریداری کنند و متاسفانه در برخی از موارد تقلبی بودن داروها باعث تلفات جانی می شود.

همان طور که گفته شد، جعبه سازی یا کارتن سازی هایی که در حوزه تولید پک دارویی فعالیت دارند از نظر امنیتی تحت نظر قرار می گیرند.

توجه داشته باشید کاغذهایی که همانند بروشور درون پک قرار می گیرند و هم چنین جعبه های بسته بندی دارویی را پس از مصرف نمی توان برای بازیافت به هر شرکتی داد زیرا امکان سوءاستفاده هایی که عنوان شد وجود دارد و بهتر است اول این بسته بندی ها و بروشورها خرد شده و تحویل سفارش دهندگان یا شرکت های دارویی مربوطه داده شوند که از طریق همان شرکت ها برای بازیافتشان تصمیم گیری انجام گیرد.

فرآیند اصولی بسته بندی

فرآیند اصولی بسته بندی دارو به چند قسمت تقسیم می شود که هر یک را برایتان به طور شفاف توضیح خواهیم داد. بخش هایی مثل طراحی، چاپ و نوع ورق مصرفی در بسته بندی دارو می تواند بسیار حائز اهمیت باشد. در زمینه چاپ به مواردی اشاره کردیم که چگونه می توان یک بسته بندی مناسب با در نظر گرفتن استاندارها و امنیت کافی صورت پذیرد.

طراحی و چاپ دو مقوله جدایی ناپذیر در خصوص تولیدات جعبه و بسته بندی های متنوع است. معمولا برای تمامی بسته بندی های دارویی از چاپ سفارشی و اختصاصی خود برند مدنظر استفاده می کنند.

شاید برایتان پیش آمده دارویی توسط پزشک تجویز شده و شما آن را خریداری و مصرف کرده اید و بعد از مدتی دوباره قصد خرید آن را دارید، از متصدی داروخانه یا کسانی که نسخه آماده میکنند شنیده اید که این دارو موجود میباشد اما برای برند شرکتی دیگر است. این موضوع بسیار شایع است. این بدین معناست که تعجب نکنید، دارو در بازار موجود است اما با نوع طراحی و چاپ بسته بندی دیگر.

پس هر شرکت و برندی که در زمینه تولید محصولات دارویی فعالیت می کند دارای بسته بندی هایی با طراحی و چاپ مختص به خودش است.

در جعبه های دارویی انتخاب فونت و تصاویر بسیار اهمیت دارد. فونتی که باید توسط افراد سطح جامعه به خوبی خوانده شود و به شکل روان و ساده باشد تا خواننده را دچار سردرگمی نکند. هم چنین در کنار چاپ، طراحی و انتخاب تصاویر نیز متناسب با محصول باشد یعنی طوری نباشد که محصول داخلی چیزی غیر از تصویر استفاده شده روی جعبه باشد.

حتی در مواردی شاهد آن هستیم که خط بریل نیز روی جعبه درج شده است تا افراد نابینا و یا کم بینا بتوانند به راحتی آن را بخوانند و بدانند چه دارویی را مصرف میکنند.

نوع ورق مصرفی می تواند بسیار در بسته بندی محصولات دارویی اهمیت داشته باشد. دارو جز کالاهایی است که فقط برای آن می بایست از جعبه و بسته بندی های بهداشتی استفاده نمود. پک هایی که از نظر بهداشتی مناسب نباشند، به سرعت مرجوع شده و اجازه توزیع و عرضه در بازار را ندارند.

نکته ای که جا دارد اینجا گفته شود آن است که در تولید بسته بندی های دارو اکثر مدل های درب دارویی_ته قفلی یا دو درب دارویی استفاده می شوند.

در نوع دو درب دارویی باید سر و ته مشخص باشد و بعد چاپ روی آن انجام بگیرد. در بسیاری از موارد دیده شده است زمانی که داروها درون جعبه قرار می گیرند و پک شده تحویل مصرف کننده داده میشوند هنگامی که درب جعبه را باز میکنند محصول برعکس است. این مشکل با اندکی دقت حین بسته بندی یا تولید جعبه های درب دارویی_ته قفلی به جای دو درب دارویی حل میگردد.

بسته بندی دارویی جز دسته کار در منزل قرار می گیرد که بسیاری از افرادی که کار در منزل انجام می دهند از این مورد استقبال میکنند.

اما توصیه می کنیم که این کار را انجام ندهید زیرا همان طور که اشاره شد جعبه های دارویی باید تحت شرایط خاصی انجام گیرند و هم چنین می بایست در نهایت بهداشت بسته بندی شوند. در بسته بندی های خانگی امکان سود جویی هایی که در مقاله به آنها اشاره کردیم نیز بسیار بالاست.

محاسبه قیمت جعبه دارویی

اول از همه تولید هر نوع بسته بندی و جعبه به عواملی مثل ابعاد (طول، عرض و ارتفاع)، چاپ و خدمات پس از آن، تیراژ و تعداد سفارش، وزن و حجم محصول بستگی دارد. بسته بندی های دارویی با توجه به طیف گسترده بسیار زیاد است و هر کدام با توجه به محصول درونی دارای اشکال و انواع گوناگون هستند.

معمولا برای مواردی مثل قرص، کپسول، شربت و غیره از جعبه های مقوایی و برای تعداد بالای آنها در حمل و نقل و جا به جایی از کارتن مادر استفاده می کنند.

جالب است بدانید هیچ بسته بندی مثل کارتن و جعبه که حکم بسته بندی ثانویه را دارند کاربردی نیست. حتی می توان برای داروهای یخچالی که می بایست در محیط های خنک و کانتینرهای یخچال دارد جابجا شوند از کارتنی با فلوت ضد رطوبت استفاده کرد.